مجله آموزشی
بهترین روش دم کردن زعفران برای رنگ و عطر بیشتر
زعفران ادویه‌ای گران‌قیمت و ارزشمند است که به غذا رنگ و عطر بی‌نظیری می‌بخشد. حالا که میخواهیم در غذای خود از این ادویه استفاده کنیم، بهتر است بدانیم بهترین روش مصرف آن چیست تا بتوانیم بیشترین رنگ، عطر و طعم را از آن دریافت کنیم. در این مقاله یاد می‌گیریم چرا دم کردن زعفران اهمیت دارد، چه نکاتی را باید قبل از دم کردن رعایت کنیم، و در نهایت کدام روش بهترین نتیجه را به ما می‌دهد.
فهرست مطالب
چرا دم کردن زعفران مهم است؟
زعفران در دسته‌ی ادویه‌ها و چاشنی‌ها قرار دارد و به عنوان ماده‌ای رنگ‌دهنده و طعم‌دهنده در دسرها، نوشیدنی‌های گرم و سرد، کیک‌ها، شیرینی‌های سنتی و حتی خورشت‌ها استفاده میشود. برای بهره‌بردن از خواص و استفاده هر چه بهتر از زعفران، لازم است آن را به شکل درست مصرف کنیم.
بهترین روش مصرف زعفران، دم کردن آن است. زیرا در این حالت رنگ و عطر زعفران به طور کامل آزاد میشود. اگر زعفران را بجوشانید، ترکیبات مفید آن از بین رفته و حتی ممکن است به مواد مضر تبدیل شود. بنابراین جوشاندن زعفران به هیچ وجه توصیه نمیشود.
بیشتر بخوانید: راهنمای جامع انواع زعفران
نکات قبل از دم کردن زعفران (ساییدن و آماده‌سازی)
برای اینکه دم کرده زعفران بیشترین رنگ‌دهی را داشته باشد، مرحله‌ی آماده‌سازی آن اهمیت زیادی دارد.
- تهیه زعفران اصل به عنوان اولین قدم: برای شروع، بهتر است زعفران رشته‌ای اصل تهیه کنید و از خرید زعفران پودر شده یا شکسته تا حد امکان خودداری کنید، چون احتمال تقلبی بودن آن بالاست و کیفیت و رنگ‌دهی مطلوب را نخواهد داشت.
- ساییدن زعفران: در مرحله بعد، رشته‌های زعفران را در هاون چینی یا سنگی بسایید تا کاملاً پودر شوند. دقت کنید که از هاون فلزی استفاده نکنید، زیرا باعث انتقال حرارت، از بین رفتن بخشی از عطر طبیعی زعفران و اصطلاحاً سوختن زعفران میشود.
- افزودن کمی شکر یا قند: برخی افراد مقدار کمی شکر به زعفران اضافه می‌کنند تا هنگام ساییدن بهتر پودر شود. این مسئله کاملا دل‌بخواهی است. بعضی افراد از این که زعفران طعم شیرین بگیرد لذت می‌برند اما تجربه‌ی من نشان داده بدون سابیدن زعفران با قند هم می‌توان از عطر و طعم آن بهره‌مندشد.
- استفاده از ظرف مناسب: از قبل زعفران را باید در ظرف در بسته نگه دارید تا رطوبت به آن آسیب نزند. حال در مرحله دم کردن، بهتر است ظرف دم کردن زعفران شیشهای، چینی یا سرامیکی باشد. ظروف فلزی باعث تغییر رنگ زعفران می‌شوند. در نهایت ظرفی که قرار است زعفران دم کرده را در آن نگهداری کنید هم بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: ۱۳ روش تشخیص زعفران اصل از تقلبی | راهنمای کاربردی ۱۴۰۴
روش‌های دم کردن زعفران
برای دم کردن زعفران روش‌های مختلفی وجود دارد. در ادامه سه روش اصلی را معرفی می‌کنیم:
۱. دم کردن زعفران با آب جوش
در این روش که سنتی‌ترین شیوه است، پس از ساییدن زعفران، مقداری آب داغ در دمای ۷۰-۸۰ درجه به آن اضافه می‌کنیم. سپس درِ ظرف را ببندید. بعد از این کار دو انتخاب دارید. یا روی حرارت غیرمستقیم (مثلاً روی سماور یا بخار آب) قرار دهید تا حدود ۱۵ دقیقه دم بکشد یا بدون قرار دادن ترکیب بر روی حرارت، آن را به حال خود بگذارید تا رنگ پس دهد. در این مدت، رنگ زعفران به آرامی آزاد میشود و محلول به رنگ طلایی مایل به نارنجی در‌می‌آید. این نوع زعفران دم کرده برای برنج، خورشت و دسرها بسیار مناسب است.
۲. دم کردن زعفران با یخ
یکی از روش‌های جدید و علمی، دم کردن زعفران با یخ است. در این روش، چند تکه یخ را روی زعفران ساییدهشده قرار می‌دهند، درب ظرف را ببندید و اجازه می‌دهند یخ به‌تدریج ذوب شود.
فرآیند حل شدن یخ باعث آزاد شدن رنگ زعفران بدون حرارت میشود و نتیجه‌ی کار محلولی با رنگ بسیار شفاف و عطری ملایم است. برای این روش زمان بیشتری را باید در نظر داشته باشید.
این روش برای افرادی که می‌خواهند زعفران در نوشیدنی‌های سرد یا شیرینی‌ها استفاده شود، گزینه‌ای عالی است. عطر زعفران دم کرده با یخ بیشتر از عطر زعفران دم کرده با آب جوش است. اما در میزان رنگ‌دهی و طعم تفاوتی ندارد.
۳. روش ترکیبی (آب جوش + یخ)
ابتدا یک کاسه حاوی یخ آماده کنید. زعفرانی که از قبل آن را ساییده و به پودر تبدیل کرده‌اید درون کاسه‌ی یخ بریزید. بعد از اینکه یخ کمی ذوب شد، آب جوش را مستقیماً روی پودر زعفران و یخ اضافه کنید. این فرایندِ تدریجیِ حل شدن باعث میشود رنگ زعفران به خوبی آزاد شود و در عین حال عطر حساس آن (مثل سافرانال) کمتر از دست برود. پس از ریختن آب، درِ ظرف را ببندید یا روی آن را بپوشانید و اجازه دهید ۱۵–۲۰ دقیقه بماند تا زعفران دم بکشد و محلول کاملاً رنگی و شفاف بهدست آید.
کاربردهای زعفران دم کرده در غذاها
زعفران دمکرده یکی از پرکاربردترین چاشنی‌ها در آشپزی ایرانی است. از آن برای خوش‌عطر و رنگ کردن برنج، خورش‌ها، شیرینی‌ها، دسرها و حتی نوشیدنی‌ها استفاده میشود. مثلاً میتوانید در پایان پخت برنج، چند قاشق از زعفران دمکرده را با کمی برنج سفید مخلوط کرده و روی برنج بکشید تا ظاهر و عطر فوق‌العاده‌ای پیدا کند. همچنین در تهیه غذاهایی مثل ته‌چین، شله‌زرد، حلوا، شیر برنج و بستنی زعفرانی، استفاده از زعفران دمکرده باعث جلوه و طعم خاصی میشود.
اگر میخواهیم از زعفران در خورشت استفاده کنیم، بهترین زمان برای اضافه نمودن آن به غذا بعد از جا افتادن خورش می باشد. در این حالت بایستی دم کردۀ زعفران را که از قبل آماده نموده ایم به غذا اضافه کنیم.
مقدار مناسب مصرف زعفران
زعفران یکی از ارزشمندترین ادویه‌های دنیاست، اما مصرف زیاد از یک ماده مفید همیشه بهترین کار نیست. درست است که زعفران خواص فراوانی دارد، اما عوارض زیاده‌روی در مصرف زعفران بسیار جدی است. مصرف زیاد زعفران ممکن است باعث بی‌خوابی، تپش قلب، کاهش فشار خون یا سردرد شود.
مقدار مناسب زعفران برای هر نفر معمولاً بین ۰.۱ تا ۰.۲ گرم است؛ یعنی برای تهیه غذا یا نوشیدنی برای چهار نفر، حدود نیم گرم زعفران کاملاً کافی است.
پس برای دستیابی به بیشترین میزان رنگ و عطر زعفران، نیازی نیست مقدار زیادی از آن استفاده کنید؛ فقط کافی‌ست زعفران را به روش درست دم کنید تا از تمام رنگ و رایحه‌ی دل‌انگیزش بهره‌مند شوید.
بهترین زمان مصرف زعفران
زعفران خاصیت آرام‌بخشی و نشاط‌آوری دارد، بنابراین بهترین زمان مصرف آن معمولاً در ساعات اولیه روز یا بعد از وعده‌های غذایی اصلی است. مصرف زعفران در وعده‌ی صبح یا ظهر می‌تواند باعث افزایش انرژی و تمرکز شود. با این حال، اگر پیش از خواب مصرف شود، ممکن است در برخی افراد باعث بی‌خوابی شود. نوشیدنی‌هایی مثل چای زعفرانی یا دمنوش زعفران نیز بهتر است در ساعات میانی روز نوشیده شوند تا اثرات مثبتشان بر خلق‌وخو و سطح انرژی بیشتر احساس شود.
روش نگهداری زعفران دم کرده
زعفران دمکرده اگر درست نگهداری نشود، به‌سرعت عطر و رنگ خود را از دست می‌دهد. بهترین روش برای نگهداری آن، قرار دادن زعفران دم‌شده در ظرف شیشهای درب‌دار است. بعد از خنک شدن کامل، ظرف را در یخچال بگذارید. در این حالت زعفران تا حدود ۳ تا ۵ روز کیفیت خود را حفظ می‌کند. اگر می‌خواهید برای مدت طولانی‌تر نگهداری کنید، میتوانید آن را در قالب‌های یخ ریخته و در فریزر بگذارید تا هر زمان لازم داشتید، یک قالب را بیرون بیاورید و استفاده کنید.
توجه داشته باشید که نگهداری زعفران دم کرده در خارج از یخچال به مدت طولانی باعث کپک زدن آن می شود.
فوت‌وفن‌های طلایی دم کردن زعفران
- از زعفران رشته‌ای و اصل استفاده کنید؛ زعفران پودر شده معمولاً خالص نیست و عطر و رنگ کمتری دارد.
- برای آماده نمودن زعفران ابتدا زعفران را در هاون چینی یا سنگی بسایید تا رشته‌های آن نسوزد.
- ظرف مورد استفاده برای این کار بهتر است شیشه ای و یا چینی باشد؛ ظروف فلزی می‌توانند رنگ زعفران را تغییر دهند.
- روش ترکیبی یخ و آب جوش بهترین گزینه برای حفظ عطر و آزادسازی کامل رنگ است.
- درِ ظرف را ببندید و اجازه دهید دم بکشد؛ این کار باعث ماندگاری بیشتر بوی زعفران میشود.
- از جوشاندن زعفران حتما خودداری کنید زیرا با این کار خواص و عطر زعفران را از بین می‌برید.
- برای نگهداری دم کرده زعفران، باید از یک ظرف درب بسته داخل یخچال استفاده شود.
بیشتر بخوانید: تمام آنچه راجع به مزایای پک هدیه زعفران، این هدیه لوکس باید بدانید
جمع‌بندی نهایی
زعفران دمکرده یکی از اصیل‌ترین و خوش‌عطرترین چاشنی‌های ایرانی است که اگر درست دم شود، می‌تواند به غذا، دسر یا نوشیدنی شما رنگ و طعمی بی‌نظیر ببخشد. با انتخاب زعفران مرغوب، ساییدن اصولی، استفاده از روش ترکیبی یخ و آب جوش و نگهداری صحیح، میتوانید حداکثر عطر و رنگ را از آن بگیرید.
گالوک با بیش از ۲۵ سال سابقه در زمینه تولید زعفران و خشکبار، همواره تلاش کرده است تا بالاترین کیفیت زعفران را در کنار بهترین قیمت بازار به مشتریان خود عرضه کند.
اگر به‌دنبال زعفران درجه‌یک و ناب ایرانی هستید، میتوانید با ضمانت کیفیت و اصالت محصول، آن را از دسته بندی زعفران فروشگاه گالوک شاپ تهیه کنید.
سوالات متداول
برای دم کردن زعفران با یخ، ابتدا زعفران را در هاون چینی یا سنگی بسایید تا پودر شود. سپس چند تکه یخ روی آن قرار دهید و درِ ظرف را ببندید. اجازه دهید یخ به‌آرامی ذوب شود. در این فرآیند، بدون حرارت، رنگ و عطر زعفران آزاد میشود. نتیجه کار محلولی خوش‌رنگ، شفاف و بسیار معطر است. این روش به‌ویژه برای دسرها، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های سرد توصیه میشود.
زعفران پودر شده را در ظرف شیشهای یا چینی بریزید و مقداری آب با دمای حدود ۷۰ تا ۸۰ درجه روی آن اضافه کنید. سپس در ظرف را ببندید و بگذارید ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بماند تا زعفران دم بکشد. هرگز زعفران را نجوشانید؛ جوشیدن باعث از بین رفتن رنگ و عطر طبیعی آن میشود.
زعفران خاصیت آرامبخش و تنظیمکنندۀ قاعدگی دارد. برای این منظور میتوانید نصف قاشق چایخوری زعفران پودر شده را با یک فنجان آب جوش دم کنید و پس از ۱۰ تا ۱۵ دقیقه میل نمایید. البته مصرف زیاد آن توصیه نمیشود و زنان باردار باید از مصرف خودسرانه زعفران پرهیز کنند. مقاله ۲۰ دمنوش تسکیندهنده درد قاعدگی را حتما بخوانید.
برای برنج، بهترین روش استفاده از زعفران دمکرده با آب جوش است. زعفران ساییدهشده را با کمی آب داغ دم کنید و پس از ۱۵ دقیقه، چند قاشق از این محلول را با مقداری از برنج سفید مخلوط کنید تا «برنج زعفرانی» خوشرنگی بهدست آید. سپس آن را روی برنج اصلی بریزید.
برای زعفران مخصوص مرغ، همان روش معمول دم کردن با آب داغ را انجام دهید. پس از دم کشیدن، در پایان پخت مرغ، چند قاشق از زعفران دم کرده را روی مرغ بریزید تا رنگ و عطر آن کامل حفظ شود. بهتر است زعفران در زمان سرو اضافه شود تا طعمش قوی‌تر بماند.
زعفران دم کرده علاوه بر ایجاد رنگ و عطر دلپذیر در غذا، خواص دارویی زیادی دارد. از جمله: آرام‌بخشی، بهبود خلق‌وخو، تقویت قلب، افزایش تمرکز، کاهش اضطراب و کمک به تنظیم قاعدگی. همچنین در دمنوش‌ها و شیرینی‌ها برای رفع خستگی و بهبود حال عمومی بدن استفاده میشود.
هر دو روش مفیدند اما روش ترکیبی (یخ + آب جوش) بهترین نتیجه را می‌دهد.
دم کردن با آب جوش سریع‌تر است و رنگ بیشتری می‌دهد، اما دم کردن با یخ باعث حفظ عطر زعفران میشود. اگر زمان کافی دارید، روش ترکیبی را انتخاب کنید تا هم رنگ زعفران کامل آزاد شود و هم عطرش از بین نرود.
سلام،وقت و عاقبتتون بخیر.
محصولات این فروشگاه رو سفارش میکنم.چند سالی هست که از گالوک خرید میکنم.کیفیت محصولاتشان عالی هست.
سلامت و موفق باشید.